Bu soru başka şekilde de sorulabilirdi. Somatik hücrenin yüksek olması nasıl önlenir? Koruyucu hekimlik hizmetlerine önem veren işletmeler için böyle sormak daha doğrudur.

Sütte somatik hücre meme iltihabının özellikle gizli mastitisin bir göstergesidir. Meme içindeki mikropla savaşın sonucu olarak ortaya çıkar. Somatik hücre dediğimiz aslında çok büyük oranda akyuvarlardan oluşur. Akyuvarlar memeyi ele geçirmeye çalışan mikroplara ve en başta Staphylococcus aureus adı verilen mikroorganizmalara karşı vücudun verdiği mücadelede yenik düşmüş koruyucu hücrelerdir. Memeyi işgal eden mikroorganizmalar azsa savaş ve kayıp az, dolayısıyla somatik hücre azdır. Somatik hücre azlığı gizli mastitisin az olduğunu, çokluğu ise gizli mastitisin sürdüğünü ve yayılma tehlikesinin olduğunu, diğer yandan sütün kalitesizleştiğini ortaya koyar. Somatik hücre sayısı ml’de 100.000’in üstünde olmamalıdır. Bunun üzerindeki her rakam giderek gizli mastitisin şiddetini gösterir.

Somatik hücre sayısının artmasını önlemek veya azalmasını sağlamak için altı önemli konuda çalışmalar yapılmalıdır.

Alınacak önlemleri şu şekilde kategorize edebiliriz.
1.Mekanik önlemler.
2.Tedavi ile ilgili önlemler.
3.Gözlem
4.Hijyen
5.Besleme
6.Bağışıklık ve vücut direnci.

1-Mekanik önlemler sağım makinasının çalışmasını kontrol etmekle başlar. Pulsasyon ayarına, makinanın uygun çalışmasına ve benzeri teknik konulara dikkat etmek gerekir.
2-Tedavi ile ilgili önlem, kuru döneme ayrılırken memeye kuru dönem için özel hazırlanmış ilaçların bırakılmasıdır.
3-Belli periyodlarla somatik hücre sayımı yapılması ” gözlem” işlevinin yerine getirilmesini
sağlar.
4-Hijyen, özellikle meme başının temizliği, sağımın kuru ve temiz yapılması konularını kapsar. Meme başına uygulanan ön daldırma, son daldırma, meme başının “her ineğe bir havlu” prensibine göre kurulanması alınacak önlemlerin başında gelir. Her konuda olduğu gibi bu iş sıkı takip ister. Aksaması halinde somatik hücre sayısının yükselmesikaçınılmazdır. Hijyen konusu işletmedeki ” kuru ve temiz” sisteminin de temini demektir. Daldırma solüsyonlarının kullanımında daldırma kaplarının geri dönüşümsüz olanlarının seçilmesi, sağımcıların eldiven kullanmaları hijyen açısından özellikle uyulması gereken kurallardır.
5-Besleme konusunda dengeli rasyon ve yem katkı maddeleriyle ineğin desteklenmesi akla gelmelidir. Vücut direncinin yüksek tutacak selenyum, E vitamini ve çinko desteklerinin yemlere ilavesiyle başarıya katkıda bulunmak mümkündür. Çinko vücut direncini yükseltirken, aynı zamanda meme başındaki koruyucu Keratin tabakasının her sağımdan sonra kısa sürede yerine gelmesini sağlar. Selenyum ve E vitamini ise bağışıklık sistemine destek olurken, antioksidan ve doğum döneminde antistress olarak görev yapar.
6-Somatik hücre artışını önlemenin bir diğer yolu vücudu düşmanla tanıştırmak ve etkin mücadele yapabilmesini sağlamaktır. Vücut tanıdığı mikroorganizmaya karşı başarılı bir şekilde mücadele yapar ve daha az akyuvar kaybıyla bu mücadelenin üstesinden gelebilir.

Bunun yolu aşılamadır. Mastitise karşı aşılama ilk kez yapıldığında bir miktar somatik hücre artışı olabilir. Vücudun verdiği ilk reaksiyonun ardından rapeller yapıldığındasomatik hücre sayısı giderek azalacak, daha sonra da artmayacaktır. Vücut artık tanıdığı
bir etkene karşı savunma sistemini hazır tutarak, mücadeleden kazançlı çıkmayı bilecektir.

Yukarıda adı geçen altı ayrı yönden yapılan mücadelenin bir de tamamlayıcısı vardır. Somatik hücre sayısı çok yüksek olup, yapılan tahlillerde Staphylococcus aureus mikroorganizması teşhis edilen ineklerin en son sağılması, tedavi girişiminde bulunulması, inatçı vakaların devamında ineğin sürüden çıkarılması sürü sağlığı içi gereklidir.